Baaritaanka Ilfaha Fayo qabka ah: Illaa iyo 1 Bil
Ka dib booqashadaada ugu horeysa ee dhallaanka cusub, ilmahaagu waxay u badantahay in lagu sameeyo baaris bisha ugu horreysa ee noloshooda. Goobta baaritaankaan, adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka ayaa baari doona ilmaha oo ku weydiin doona sida ay wax uga socdaan guriga. Xaashidan waxay qeexeysaa qaar ka mid ah waxa aad filan kartid.
Koriinka iyo xadadka
Adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadku wuxuu ku weydiin doonaa su'aalo ku saabsan ilmahaaga. Waxay eegi doonaan ilmaha si ay fikrad uga helaan koriinka ilmahaaga. Booqashadan markay dhaceyso, ilmahaagu waxaa laga yaabaa inuu billaabo inuu sameeyo qaar ka mid ah kuwan soo socda:
-
U dhoola cadeyn sabab la'aan (waxaa loo yaqaan dhoola cadeyn lama filaan ah)
-
Waxa uu eegaa wajigaaga
-
Wuxuu sameyn shanqadho kale oo aan aheyn oohin
-
Wuxuu isku dayaa inuu madaxooda kor u qaado
-
Gacmaha afka ayuu u keenaa
-
Labada gacmood iyo lugaha ayuu dhaqdhaqaajiyaa
-
Wuxuu ka falceliyaa qeylada dheer
-
Wuu ku daawan markaad dhaqaaqdo
Talooyinka quudinta
Ku dhawaad 2 toddobaad oo da' ah, ilmahaagu waa inuu ku soo noqdaa miisaankoodii dhalashadiisa. Sii wad inaad siiso ilmahaaga miduun caanaha naaska ama caanaha daasada. Si aad ugu caawisid in ilmahaaga si fiican ay wax u cunaan:
-
Quudi ilmahaaga wax badan iyo inta ay rabaan. Hubi inaad quudinayso ugu yaraan 8 ilaa 12 jeer maalintii. Qaar ka mid ah quudintan ayaa laga yaabaa inay isku dhow yihiin (quudinta kutlada), ka dibna ilmahaagu wuxuu nasan karaa dhowr saacadood. U oggolow ilmahaaga inaad nuujiso illaa inta ay rabaan. Marka la dhammeeyo, waxay joojin doonaan liqidda, nasin doonaan gacmahooda oo way seexanayaan.
-
Habeenkii, quudi marka ilmuhu tooso, tiro ah 3 illaa 4 saacadoodba. Waxaad dooran kartaa inaadan u kicin ilmaha quudinta habeenkii. Kala hadal tan adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka.
-
Naasnuuji muddo ah 15 illaa 20 daqiiqo mar kasta. Masaasad adoo heysta, si tartiib ah u kordhi qiyaasta caanaha daasada ama caanaha naaska ee aad siiso ilmahaaga. Markay 1 bilood jiraan, dhallaanka badankoodu waxay cunaan qiyaastii 4 wiqiyadood quudintiiba, laakiin tani way kala duwanaan kartaa.
-
Haddii aad ka welwelsan tahay tirada ama inta jeer ee ilmahaagu wax cuno, kala hadal adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka.
-
Weydii adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka haddii ilmahaagu u baahanyahay inuu qaato fitamiin D. Kaabista caanaha daasada ayaa lagula talinayaa haddii aad inta badan ama gebi ahaanba naas nuujinayso ilmahaaga.
-
Ha siin ilmaha wax uu cuno marka laga reebo caanaha naaska ama caanaha daasada. Ilmahaagu aad buu ugu yar yahay cuntooyinka adag (adkaha) ama dareerayaasha kale. Ilmaha da'dan uma baahna in biyo la siiyo.
-
La soco in caruur badan ay billaabaan inay soo tufaan ku dhawaad markey yihiin 1 bil jir. Inta badan, tani waa caadi. Isla markiiba wac adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka haddii ilmuhu uu soo tufo marar badan oo xoog ah, ama uu tufo wax aan ahayn caano ama caanaha daasada.
Talooyinka nadaafadda
-
Dhallaanka qaarkood waxay xaaraan (waxa ay leeyihiin saxaro) dhawr jeer maalintii. Kuwo kalena wax yar ayay xaaraan 2 ilaa 3 maalmoodba hal mar. Wax kasta oo ku jira heerkan waa caadi. Beddel xafaayadda ilmaha marka ay qoyaan ama wasakh noqoto.
-
Way fiicantahay haddii ubadkaagu saxaroodo xitaa wax ka yar 2 illaa 3 maalin kasta haddii ilmuhu si kale u caafimaad qabo. Laakin haddii ilmuhu uu xanaaqo, candhuufo wax ka badan inta caadiga ah, uu cuno wax ka yar inta caadiga ah, ama uu leeyahay saxaro aad u adag, u sheeg adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka. Ilmaha waxaa laga yaabaa inay calooshu istaagtay. Tani waxay la macno tahay in ilmuhu aanu awoodin in uu saxaroodo.
-
Saxaradu waxay u dhaxayn kartaa midabka khardal huruud illaa bunni illaa cagaar. Haddii saxaradu midab kale tahay, u sheeg adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka.
-
U maydh ilmahaaga dhawr jeer toddobaadkii. Waxaa laga yaabaa inaad marar badan siisid qubayska haddii ilmuhu ku raaxaysto. Laakiin sababtoo ah waxaad nadiifinaysaa ilmaha muddada beddelka xafaayadda, qubeyska maalin kasta inta badan looma baahna. Sii ilmahaaga qubeyska isbuunyada illaa ay xuddunta ka dhacayso. Tani waxay badanaa ku dhowdahay 1 illaa 2 toddobaad ka dib dhalashada.
-
Waa Sax in la isticmaalo kareemada qafiifka ah (hypoallergenic) ama kareemada maqaarka ilmaha. Ha marin kareem gacmaha ilmaha.
Talooyinka hurdada
Da'dan, ilmahaagu waxaa laga yaabaa inuu seexdo 18 illaa 20 saacadood maalin kasta. Waa wax caadi ah in ilmuhu ay seexdaan wakhtiyo gaaban maalintii oo dhan, halkii ay ka seexan lahaayeen saacado badan markiiba. Ilmuhu waxaa laga yaabaa inuu xanaaqo ka hor inta aanu seexan habeenkii (abbaara 6 galabnimo illaa 9 habeenimo). Tani waa caadi. Si aad u caawiso in ilmahaagu u seexdo si badbaado leh oo deggan:
-
Dhabar u seexi ilmahaaga si uu u hurdo oo u seexdo illaa ilmahaagu ka gaaro 1 sano. Tani waxay hoos u dhigi kartaa halista SIDS (cilladda dhimashada degdega ah ee dhallaanka), naqas xiranka, iyo margashada. Waligaa ilmahaaga ha u dhigin dhinacooda ama caloosha si uu u seexdo ama u hurdo. Marka ilmahaagu soo jeedo, u ogolow ilmahaagu inuu waqti ku qaato calooshiisa ilaa inta aad daawanayso ilmahaaga. Tani waxay ka caawinaysaa ilmahaaga inuu dhiso murqaha caloosha iyo qoorta oo xooggan. Tani waxay sidoo kale kaa caawin doontaa inaad ka ilaaliso madaxa ilmahaaga inuu sinmo. Dhibaatadani waxay dhici kartaa marka dhallaanku waqti badan ku qaataan dhabarkooda.
-
Ilmahaagu waa inuu ku seexdaa firaash adag, fidsan ama oog hurdo leh oo aan leexleex lahayn. Ku dabool joodariga go' leeg. Ha isticmaalin bustayaal jilicsan ama bustayaal khafiif ah. Ha u oggolaan ilmahaaga inuu ku seexdo sariirta biyaha, joodariga la aaryeeyo, fadhiga, kursiga garabka, haragga idaha, barkin, ama walxo kale oo jilicsan. Tani waxay ilmaha gelinaysaa khatar aad u sarreysa oo dhimasho ah, oo ay ku jirto SIDS.
-
Weydii adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka haddii ay daruuri tahay inaad u oggolaato ilmahaaga inuu ku seexdo mujuruc. Ku seexashada mujuruc ayaa la muujiyay inay hoos u dhigto khatarta SIDS. Laakiin ha bixin mid illaa ka dib marka naasnuujin aad sameeyso. Haddii ilmahaagu aanu doonayn mujuruqa, ha isku dayin inaad ku qasabto inay mid qaataan.
-
Ha dhigin buushka xoolka, barkin, bustayaal dabacsan, alaabta carruurtu ku ciyaarto, ama xayawaan cufan sariirta ilmaha. Kuwani waxay neefta ka xidhi karaan ilmaha.
-
Ha u isticmaalin kuraasta dhallaanka, kuraasta baabuurka, kursi-raacyada, sidayaasha dhallaanka, ama leexada dhallaanka hurdada caadiga ah iyo hurdo-maalmeedka. Kuwaas waxaa laga yaabaa inay keenaan marin-haweedka ilmaha inuu xidhmo ama ilmuhu ku cabudho neefsashada.
-
Ku duubida ilmaha buste (ku marid) waxay ka caawin kartaa ilmaha inuu dareemo badbaado oo uu seexdo. Hubi in ilmahaagu si fudud u dhaqaajin karo lugahooda. Ka jooji maro ku duubida marka ilmuhu billaabo inuu barto sida loo galaangasho.
-
Waa caadi in ilmaha sariirta la seexiyo iyagoo soo jeeda. Sidoo kale waa caadi in ilmaha loo oggolaado inuu ku ooyo sariirta, laakiin keliya dhowr daqiiqo. Da'dan, dhallaanku diyaar uma aha inay “iska ooyaan si ay u hurdaan.”
-
Haddii ay dhibaato kaa haysato in ilmahaagu seexdo, weydii adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka talooyin.
-
Sariir ha la wadaagin ilmahaaga. Wadaagista sariirta ayaa la muujiyay inay kordhiso halista SIDS. Akademiyada Maraykanka ee Dhakhaatiirta Carruurta ayaa sheegtay in dhallaanku ay seexdaan isla qolkii waalidkood. Waa in ay u dhawaadaan sariirta waalidkood, laakiin sariir ama sariir gaar ah. Habayntan hurdada waa in la sameeyaa sanadka ugu horeeya ee ilmaha, haddii ay suurtagal tahay. Laakiin waa inaad sameyso ugu yaraan 6da bilood ee ugu horeeya.
-
Had iyo jeer dhig xoolka ilmaha, sariiraha ilmaha, iyo daaradaha ciyaarta meelaha aan khataraha lahayn. Tani waxay la macno tahay in aanay jirin xadhko soo laalaada, fiilooyinka, ama dahaarka daaqadaha. Tani waxay hoos u dhigi doontaa khatarta ceejin.
-
Ha isticmaalin garaaca wadnaha ilmaha iyo qalabka la socodka ama aaladaha gaarka ah si ay u yareeyaan halista SIDS. Aaladahan waxaa ka mid ah wejiyaal, qalabka shay meel geliya, iyo furaashyo gaar ah. Aaladahaan maysan muujin inay ka hortagan SIDS. Xaalado dhif ah, waxay sababeen dhimashada ilmo yar.
-
Kala hadal adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka ilmahaaga arrimahan iyo kuwa kale ee caafimaadka iyo badbaadada.
Talooyinka badqabka
 |
It’s fine to take the baby out. Avoid prolonged sun exposure and crowds where germs can spread. |
-
Si looga hortago gubashooyinka, haku qaadina ama haku cabina biyo kulul, sida kafeega, meel ilmaha u dhow. Ku gaabi kululeeyaha biyaha heerkulka 120°F (49°C) ama ka hoose.
-
Ha ku cabbin sigaarka ama ha ku isticmaalin sigaarka elektaroonigga ah ilmaha agtiisa. Ha u oggolaan dadka kale inay sigaar ku cabbaan ama ha ku isticmaalin sigaarka elektaroonigga ah ilmaha agtiisa. Haddii adiga ama xubnaha kale ee qoyska aad sigaar cabtaan ama aad isticmaashaan sigaarka elektaroonigga ah, ku samee dibadda adigoo jaakad xiran, ka dibna iska saar jaakadda ka hor inta aadan qaban ilmaha.
-
Caadi ahaan way fiicantahay in laga saaro dhallaanka cusub guriga. Laakiin ka fogeey meel xiran, meelaha dadka badan halkaasoo uu jeermiska ku faafi karo.
-
Markaad ilmaha dibadda u soo saartid, ha ku dheeraan iftiinka qorraxda tooska ah. Ilmaha ha daboolnaado, ama har gee.
-
Gudaha gaariga, had iyo jeer ku rid ilmaha kursiga baabuurka ee gadaal u jeedda oo had iyo jeer hubi in si sax ah loogu xannibay suunka 5-dhibcood. Tan waa in lagu illaaliyaa kursiga dambe sida waafaqsan jihaynta kursiga gaariga. Marnaba ha uga tagin ilmaha kaligood gaari dhexdiisa.
-
Ha kaga tagin ilmaha meel sare, sida miis, sariir, ama fadhi. Way dhici karaan oo way dhaawacmi karaan.
-
Walaalaha weyn waxay u badan tahayinay inay doonayaan inay qabtaan, la ciyaaraan, oo bartaan ilmaha. Tan way fiicantahay haddiiba qof weyn uu la joogo.
-
Ka eeg gurigaaga caaryada iyo gaasta shucaaca leh.
-
Ha ruxin ilmahaaga. Tani waxay dhaawac weyn u geysan kartaa maskaxda ilmahaaga. Waxaa jiri kara waqtiyo uu ilmahaagu ooyo oo aad daalan tahay, dareemeyso niyad jab, ama xitaa xanaaqsan tahay. Waxa ugu fiican ee la sameeyo waa inaad ilmahaaga geliso xoolka oo aad naftaada u nasato ama caawimo weydiiso qoyska ama asxaabta.
-
Caawinaad raadso haddii uu ku dhaawacay lammaanahaaga. Khadka Tooska ah ee Rabshadaha Guriga ee Qaranka (800-799-7233 ama u qor START lambarka 88788) wakaaladaha kalena waxay ku siin karaan gargaar qarsoodi ah.
-
Eeg barnaamijyada sida WIC (Barnaamijka Nafaqada Dheeraadka ah ee Gaarka ah ee Haweenka, Dhallaanka, iyo Carruurta) iyo SNAP (Barnaamijka Kaalmada Nafaqada ee Dheeraadka ah) haddii aad ka welwelsan tahay kharashka nolosha ama cuntada. Waxay ku siin karaan caawimo iyo macluumaad.
-
Isla markiiba wac adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka haddii ilmuhu qandho qabato (ka eeg Qandhada iyo carruurta, xagga hoose).
Tallaallada
Sida ku saleysan talooyinka ka imaanayo CDC, ilmahaagu waxaa laga yaabaa inuu helo tallaalka cagaarshowga B haddii aanu hore ugu helin cusbitaalka dhalmada ka dib. Ilmahaagu waxaa laga yaabaa in lagu tallaalo nirsevimab. Kani waa fayraska syncytial ee neefsashada (RSV) monoclonal antibody. Weydii adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka ilmahaaga tallaalada lagula taliyay booqashadan. In dhallaankaaga si buuxda loo tallaalo waxay sidoo kale kaa caawinaysaa inay hoos u dhigto halista SIDS.
Qandhada iyo carruurta
Isticmaal heerkulbeega dhijitaalka ah si aad u hubisid heerkulka canugaaga. Ha isticmaalin heerkulbeega meerkuriga ah. Waxaa jira noocyo kala duwan iyo isticmaalada heerkubeega dhijitaalka ah. Waxaa ka mid ah:
-
Malawadka. Wixii carruurta ka yar 3 sano, heerkulka malawadka ayaa ugu saxsan.
-
Madaxa hore (ku meelgaar ah). Tan waxay u shaqeysaa carruurta da'dooda ah 3 bilood iyo ka weyn. Haddii canug uu ka yaryahay 3 bilood oo uu leeyahay aastaamaha jirada, tan waxaa la isticmaali karaa marka koowaad. Adeeg bixiyaha waxaa laga yaabaa inuu doonayo inuu xaqiijiyo heerkulka malawdka.
-
Dhagaha (durbanka dhagaha). Heerkulka dhagaha way saxanyihiin 6 bilood da'da ah kadib, laakin ma ahan ka hor.
-
Kilkisha (shaqfasho). Tan waa mida ugu yar ee lagu xisaabtamo laakiin waxaa loo isticmaali karaa wajiga koowaad si loo hubiyo canug da' walba ah oo leh aastaamaha jirooyinka. Adeeg bixiyaha waxaa laga yaabaa inuu doonayo inuu xaqiijiyo heerkulka malawdka.
-
Afka (af). Ha u isticmaalin heerkulbeega afka canugaaga illaa ka gaaraan ugu yaraan 4 sanno jir.
Ku isticmaal heerkulbeega malawadka si leh daryeel. U raac tilmaamaha alaab sameeyayaasha isticmaalka saxda ah. Si tartiib ah u geli. Calaamadee oo hubso inaan loo isticmaalin afka. Waxay u gudbin karaan jeermisyo ka yimid saxarada. Haddii aadan dareemin fiicnaan markaad isticmaaleysid heerkulbeega malawadka, weydii adeeg bixiyahaaga daryeelka caafimaad nooca la isticmaalo badelkeeda. Markii aad ka la hadashid adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka wax ku saabsan qandhada canugaaga, u sheeg nooca aad isticmaashay.
Hoos waa markii la wacayo adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka haddii canugaaga uu qabo qandho. Adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka canugaaga ayaa ku siin karo lambaro kala duwan. Raac tilmaamahooda.
Goorta laga wacayo adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka qandhada canugaaga
Wixii ilmaha ka yar 3 bilood jir:
-
Marka koowaad, weydii adeeg bixiyaha daryeelka caafimaadka canugaaga sida aheyd inaad u qaadid heerkulka.
-
Malawadka iyo madaxa hore: 100.4°F (38°C) ama ka sareeyo
-
Kilkisha: 99°F (37.2°C) ama ka sareeyo
-
Qandhada ___________sida uu ku taliyay adeeg bixiyaha
Calaamadaha murugada dhalmada ka dib
Waa caadi in aad ooyso oo daasho isla markaaba dhalmada ka dib. Dareennadani waa inay baxaan qiyaastii toddobaad ama 2 gudaheed. Haddii aad weli sidan dareemayso, waxaa laga yaabaa inay calaamad u tahay niyad-jabka dhalmada ka dib, dhibaato aad u daran. Calaamadaha waxaa ka mid noqon kara:
-
Dareen murugo qoto dheer
-
Kordhinta ama luminta miisaan badan
-
Hurdo aad u badan ama aad u yar
-
Daal wakhti walba
-
Dareemida nasiino la'aan
-
Dareen bilaa qiimo ama dambi
-
Dareen in ilmahaaga waxyeello soo gaadho
-
Ka walwalka inaad tahay waalid xun
-
Dhibaato aad kala kulmeyso inaad si cad u fikirto ama go'aan qaadashada
-
Ka fikirida dhimasho ama is-dilid
Haddii aad leedahay wax ka mid ah calaamadahan, la hadal OB/GYN kaaga ama adeeg bixiye kale oo daryeel caafimaad ah. Daawaynta ayaa kaa caawin karta inaad dareento fiicnaan.
Baaritaanka soo socda ee: _______________________________
QORAALADA WAALIDKA: